„Praca. Szkoła. Zakupy. Potrzeba pozytywnej stymulacji. Potrzeba przynależności. Uzależnienie. FOMO. Lęk przed wykluczeniem. Efekt sieci. Klasyczny dylemat społeczny. Ta lista wydłuża się z każdą kolejną funkcją mediów społecznościowych, do której się przyzwyczajamy. Czy też: jesteśmy przyzwyczajani. Geniusz firm technologicznych polegał na tym, że obiecując społeczność, darmową rozrywkę i wygodę, zwabiły nas do kasyna, w którym ciągle przegrywamy, ale nie mamy odwagi lub siły wyjść. Bo mechanizmom, które do perfekcji opanowali projektanci platform społecznościowych, bardzo trudno przeciwstawić się samotnie”

– pisze Katarzyna Szymielewicz, dodając jeszcze kilka słów krytyki wobec protekcjonistycznej polityki państw w stosunku do firm technologicznych (przeczytaj cały manifest).

O negatywnym wpływie platform społecznościowych na różne aspekty życia mówi się od dłuższego czasu. Już nie tylko o tym, jak są wykorzystywane, by szerzyć dezinformację i mieszać w demokracjach, czy jak zamykają ludzi w bańkach, ale też o ich uzależniającej konstrukcji i degeneracji zdrowia psychicznego, zwłaszcza wśród młodych ludzi, do której się przyczyniają.

O tych problemach wiedzą nie tylko badacze, ale też politycy i same platformy. Ursula von der Leyen w kolejnej kadencji na stanowisku szefowej Komisji Europejskiej chce chronić dzieci przed szkodliwym wpływem mediów społecznościowych. My chcemy, żeby wszyscy (którzy chcą), nie tylko dzieci, mogli korzystać z usług VLOP-ów bez obaw o swoje prawa i zdrowie.

Jak to zrobić? Na początek: egzekwować istniejące prawo i rozbić monopole. Dalej: wspierać nową, sprawiedliwą gospodarkę cyfrową, by mogły rosnąć usługi konkurencyjne wobec globalnych sieci.

Konkurencja zresztą już jest – w postaci zdecentralizowanego Internetu (Fediwersu). Sami z niej korzystamy, nadając na Mastodonie. Zdecentralizowany Internet rośnie w siłę dzięki osobom, które poświęcają na to swój wolny czas i zasoby. Wsparcie państw czy samej Unii Europejskiej mogłoby pomóc smalltechowym przedsiędsięwzięciom przeskoczyć z półki „alternatywy dla geeków” na półkę „narzędzia dla zwykłych Kowalskich”.