PanOptyka nr 69
4 sierpnia 2017 r.

MIESIĄC POD ZNAKIEM...

Ustawa inwigilacyjna przyznała sądom uprawnienie do kontrolowania, czy Policja i służby pozyskują dane telekomunikacyjne i internetowe zgodnie z prawem. Oficjalnie tylko trzy kontrole zakończyły się wynikiem negatywnym. Jednakże jeśli zajrzymy głębiej, okaże się, że sprawa nie jest zero-jedynkowa. Wynikiem pozytywnym zakończyła się też m. in. kontrola przeprowadzona przez Sąd Okręgowy w Gdańsku, który – mimo ułomności uprawnień kontrolnych – wykrył, że Policja pobiera dane telekomunikacyjne niezgodnie z prawem. Co by znalazły sądy, gdyby miały realne narzędzia do kontrolowania? Może nic, bo funkcjonariusze zdający sobie sprawę, że nadużycia nie zostaną zamiecione pod dywan, działaliby zgodnie z prawem? Miły, choć na razie mało realistyczny scenariusz.

Do 25 maja 2018 r. Polska ma czas na wdrożenie do swojego porządku prawnego postanowień dyrektywy policyjnej, regulujących to, jak danymi obywateli będą mogły wymieniać się organy ścigania państw członkowskich i jak kontrolowane będzie przetwarzanie przez nie danych obywateli. Tymczasem uzyskane przez nas do tej pory informacje każą podejrzewać, że kolejne ważne przepisy dotyczące sfery praw i wolności obywatelskich będą tworzone w pośpiechu, co z pewnością nie pozostanie bez wpływu na ich jakość.

Nowa dyrektywa o prawie autorskim przewiduje walkę z nadużyciami w tym obszarze… blokowaniem sieci. Obowiązek filtrowania treści zamieszczanych w sieci przez użytkowników ma – zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej – zostać nałożony na pośredników internetowych. Wraz z Centrum Cyfrowym, Fundacją ePaństwo i innymi organizacjami społecznymi aktywnymi w sferze praw cyfrowych zaapelowaliśmy do europosłów, by nie przyjmowali takiego rozwiązania.

To kolejna okazja w ostatnich miesiącach, by przypomnieć 10 powodów, dla których blokowanie to zły pomysł.

Pamiętacie nasze 10 pytań o śrubę fiskalną? Ministerstwo Finansów kazało nam długo czekać. Ale już wstępna analiza nowej wersji projektu ustawy o przeciwdziałaniu wyłudzeniom skarbowym z wykorzystaniem sektora bankowego (#STIR) pokazała, że dokument uwzględnia wiele naszych postulatów. Otrzymaliśmy też wyczerpujące wyjaśnienia, w jaki sposób w nowej wersji projektu odniesiono się do poruszanych przez nas problemów. Więcej informacji na ten temat znajdziecie w sierpniu na stronie panoptykon.org i w kolejnej PanOptyce.

Zakończyliśmy kolejną Akcję Cyfrowa Wyprawka, w ramach której edukatorzy z całej Polski realizowali działania edukacyjne inspirowani materiałami edukacyjnymi przygotowanymi przez Panoptykon i z ich wykorzystaniem. Na stronie Cyfrowej Wyprawki znajdziecie wyniki Akcji – listę zwyciężczyń i osób wyróżnionych za najciekawsze, najbardziej twórcze i angażujące działania. Na Cyfrowej Wyprawce znajdziecie już także nagrodzone relacje – mamy nadzieję, że zainspirują one kolejne osoby do prowadzenia własnych działań edukacyjnych.

W tym roku przekazaliście nam ponad 80 tys. złotych w postaci 1% odpisu od podatku! Gorąco Wam dziękujemy za to, że wspieracie nas już kolejny rok. Dzięki Wam możemy nie tylko opłacić niezbędne wydatki. Mamy też niezbity argument, że stoją za nami ludzie: obywatele i obywatelki, dla których – tak jak dla nas – wolność się liczy!

Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa pracuje nad kolejną wersją projektu, który ma przeciwdziałać nierównej konkurencji na rynku przewozów pasażerskich. Pierwotnie jednym z narzędzi walki miało być blokowanie aplikacji przewoźników niespełniających wymagań nałożonych przez prawo. Ministerstwo zastrzega, że ma to być środek ostateczny. Tymczasem blokowanie nie tylko nie jest skuteczne, ale stanowi też formę cenzury prewencyjnej.

Władza zaskoczona protestami wobec pacyfikacji niezależności sądów szuka winnego. Ale zamiast wziąć na warsztat proponowane przez siebie zmiany w prawie atakuje niezależne organizacje społeczne, które brały udział w organizacji protestów. Obawiamy się, że tym razem na atakach słownotelewizyjnych się nie skończy.

Od lat powtarzamy, że konieczna jest kontrola nad służbami, ale wygląda na to, że musimy być w swoich życzeniach bardziej precyzyjni. Rząd bowiem wychodzi naprzeciw tej potrzebie… proponując powołanie nowej służby. Biuro Nadzoru Wewnętrznego (BNW) ma sprawować nadzór nad funkcjonariuszami formacji podległych ministrowi spraw wewnętrznych i administracji (Policja, Straż Graniczna, BOR i… Państwowa Straż Pożarna). Minister, za pośrednictwem BNW, będzie mógł osobiście zapoznawać się z materiałami ze śledztw prowadzonych przez podległe mu służby. Co gorsza, BNW będzie kolejną służbą uprawnioną do prowadzenia podsłuchów czy pobierania billingów.

Algorytmy rządzą światem, decydują o tym, jakie treści zobaczymy w Internecie, ile punktów dostaniemy podczas wywiadu w urzędzie pracy, czy dostaniemy się na studia, nawet czy będziemy dłużej siedzieć w areszcie. O konsekwencjach algorytmizacji podejmowania decyzji pisze Jędrzej Niklas w tekście pt. Czy potrzebujemy urzędu ds. algorytmów?.

Pod koniec lipca mieszkanki i mieszkańcy całej Polski zmobilizowali się, by dać opór aroganckiej władzy. W tym gorącym okresie mocno dała się odczuć obecność twitterowych botów. Jak nie dać się ograć w wojnie, w której coraz więcej do powiedzenia mają polityczne boty? Polecamy artykuł Katarzyny Szymielewicz pt. Polityczne wojny na boty – jak nie dać się ograć?.

Trybunał Konstytucyjny, media publiczne, niezawisłe sądy – co będzie następne? W zależności od tego, gdzie przyłożyć ucho: niezależne media, służby albo organizacje społeczne, którym grozi odcięcie od finansowania. Nie jest to dla nas zaskoczeniem – wiemy, co dzieje się na Węgrzech i w Rosji – tym niemniej sprawia to, że w przyszłość patrzymy z dużo większym niepokojem. Zagrożenie stało się jeszcze bardziej realne po tym, jak Ruch Narodowy opublikował projekt ustawy, w którym dokładnie opisano, co stanie się z zarządami organizacji, które ośmielą się wziąć pieniądze z zagranicy i nie poinformują o tym urzędu skarbowego. To wprawdzie jak na razie jest propozycja pozaparlamentarna, ale wziąwszy pod uwagę narastającą nagonkę na niewygodne organizacje patrzące na ręce władzy, trudno nam przejść nad nią do porządku dziennego.

Jeśli takie prawo wejdzie w życie, nasza działalność stanie pod ogromnym znakiem zapytania. Ale możecie wytrącić argumenty z rąk tym, którzy chcą uciszyć niezależne organizacje. W 2016 r. 15% naszych przychodów otrzymaliśmy od Was, osób prywatnych, w formie 1% podatku i darowizn. W 2017 r. ten odsetek będzie jeszcze wyższy. Dziękujemy Wam za to! Wspierając nas, pokazujecie, że nasza działalność jest dla Was ważna. Liczymy, że w nadchodzących, trudnych czasach nie zapomnicie o nas. Nie dajmy się uciszyć – wspólnie brońmy wolności!

Wspierajcie Panoptykon darowiznami. Skorzystajcie z naszego nowego narzędzia do przekazywania darowizn online (Payeezy) – a przy okazji zajrzyjcie do zaktualizowanej Polityki prywatności!

Redakcja: Anna Obem
Konsultacja: Małgorzata Szumańska, Wojciech Klicki
Korekta: Urszula Dobrzańska

Jeśli nie chcesz dostawać więcej informacji od nas, kliknij tutaj