PanOptyka nr 35
2 października 2014 r.

WRZESIEŃ POD ZNAKIEM...

Co roku 11 września obchodzimy Międzynarodowy Dzień Sprzeciwu Wobec Inwigilacji. Z tej okazji postanowiliśmy przypomnieć nowo wybranym europosłom i europosłankom o rezolucji krytykującej masową inwigilację, którą Parlament Europejski przyjął pół roku temu. Bazując na niej, przygotowaliśmy listę projektów, w które powinni zaangażować się eurodeputowani, by nasze prawo do prywatności było lepiej chronione. Najważniejsze jest przyspieszenie prac nad zmianą europejskich przepisów o ochronie danych osobowych oraz wynegocjowanie realnych gwarancji respektowania praw Europejczyków w relacjach ze Stanami Zjednoczonymi.

Nowy rząd i stare zadania – czy w tej kadencji sejmu uda się doprowadzić do końca reformę działania służb i uregulować funkcjonowanie monitoringu wizyjnego? O tych niedokończonych – a coraz pilniejszych – projektach postanowiliśmy przypomnieć Teresie Piotrowskiej, nowej Minister Spraw Wewnętrznych. Liczymy też, że Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, z Andrzejem Halickim na czele, w pracach nad europejską reformą o ochronie danych osobowych nie zapomni o prawach obywateli. W sytuacji, gdy rządy innych państw kładą nacisk przede wszystkim na interesy biznesu, aktywny strażnik naszych praw w Brukseli jest bardzo potrzebny.

Ministerstwo Zdrowia zakończyło właśnie konsultacje projektu ustawy, który przewiduje wprowadzenie obowiązku stosowania monitoringu w tych pomieszczeniach szpitali psychiatrycznych, w których izoluje się pacjentów. Fundacja Panoptykon wzięła udział w tych konsultacjach. W naszej opinii zwracamy uwagę, że monitoring powinien być stosowany tylko wtedy, gdy jest to niezbędne i z poszanowaniem prywatności pacjentów.

Ministerstwo Zdrowia opublikowało projekt nowelizacji ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia, która zakłada zmianę przepisów dotyczących udostępniania danych medycznych. Nowelizacja przewiduje, że w wielu przypadkach dane pacjenta będą przekazywane innym podmiotom za jego zgodą. Według resortu zdrowia propozycja zmiany ma gwarantować ochronę autonomii pacjentów. Jednak w praktyce wymóg zgody będzie traktowany rutynowo i może prowadzić do przetwarzania większej liczby danych, niż jest to potrzebne. Na ten i kilka innych problemów zwróciliśmy uwagę w stanowisku skierowanym do Ministerstwa Zdrowia.

Nasze konto bankowe to prawdziwa kopalnia informacji, w tym tych najbardziej wrażliwych. Wyczytanie z historii naszych transakcji, na co chorujemy i jakie mamy nałogi, to żadne wyzwanie. Dlatego tego typu dane chroni tajemnica bankowa. Od każdej reguły są jednak wyjątki – w Polsce dostęp do danych bankowych mają policja i inne służby. Postanowiliśmy sprawdzić, jak często i na jakich zasadach z niego korzystają.

„Nadzór nad komunikacją w cyfrowym świecie” to tytuł tegorocznego raportu GISWatch. Publikacja składa się z 8 rozdziałów poświęconych takim zagadnieniom, jak cyberbezpieczeństwo czy wpływ inwigilacji na prawa człowieka, oraz z 59 raportów o sytuacji w konkretnych krajach – wśród nich znalazlo się, przygotowane przez Fundację Panoptykon, opracowanie dotyczące Polski.

Ministerstwo Gospodarki pracuje nad ustawą, której celem jest m.in. uregulowanie działania tzw. inteligentnych liczników energii elektrycznej. Choć ostatnio przedstawione zmiany idą w dobrym kierunku, wciąż nie wszystkie wątpliwości Fundacji Panoptykon zostały rozwiane – jedno fundamentalne pytanie pozostaje aktualne: dlaczego nie będzie można odmówić instalacji „licznika-szpiegownika”?

Twierdza Europa umacnia się – Bruksela zamierza wydać ponad 1,3 mld euro na stworzenie największej na świecie bazy danych z odciskami palców. Nowy system będzie gromadził informacje o wszystkich cudzoziemcach przekraczających granice państw unijnych.

Służba Kontrwywiadu Wojskowego nie musi ujawniać, czy współpracuje z amerykańską Agencją Bezpieczeństwa Narodowego (NSA) ani czy posiada możliwość śledzenia komunikacji w Internecie za pomocą słów kluczowych. Odpowiedź na te pytania zagrażałaby interesom polskiego państwa. To wnioski płynące z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który oddalił skargę Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka na decyzję SKW o odmowie odpowiedzi na część pytań zadanych w ramach akcji “100 pytań o inwigilację”.

Czy prawo do ochrony prywatności i tajemnicy lekarskiej można pogodzić z cyfryzacją służby zdrowia? W zeszłym roku w Niemczech wybuchł skandal dotyczący sprzedawania danych pacjentów firmom farmaceutycznym. Informacje uzyskiwane z tamtejszych regionalnych centrów przetwarzających dane pochodzące z recept były wykorzystywane na przykład do przeprowadzania badań nad nowymi lekami. Tymczasem zaufanie do lekarzy i służby zdrowia to podstawa skutecznego leczenia – zwraca uwagę Jędrzej Niklas.

Szerokim echem odbiła się informacja o wycieku, a właściwie kradzieży, nagich zdjęć amerykańskich celebrytek. Sprawa stała się na tyle poważna, że firma Apple zapowiedziała wprowadzenie rozwiązań zwiększających bezpieczeństwo danych i ochronę prywatności swoich klientów. Na razie firma zmienia swoją politykę prywatności tak, by dane były szyfrowane bezpośrednio na urządzeniu. Amerykańskie służby dość chłodno przyjęły zapowiadane zmiany.

Długie jesienne wieczory zachęcają do nadrobienia filmowych zaległości. W tym miesiącu szczególnie polecamy Wam twórczość Terry'ego Gilliama.

Przy codziennej prasówce korzystasz z Twittera lub Facebooka? Uwaga, mamy dla Ciebie starsze, ale znacznie efektywniejsze narzędzie, dzięki któremu będziesz na bieżąco, a jednocześnie zabasz o swoją prywatność.

Wokół „prawa do zapomnienia” narosło kilka mitów, które warto zdementować, zanim oskarżymy Europejski Trybunał Sprawiedliwości o cenzurowanie Internetu. Na łamach Dziennika Opinii Katarzyna Szymielewicz wyjaśnia, na czym konkretnie ma polegać „znikanie z wyszukiwarki”, co w tym nowego i czym to grozi.

Wesprzyj działania Fundacji Panoptykon, przekazując darowiznę na konto: 43 1440 1101 0000 0000 1044 6058.