PanOptyka nr 39
28 stycznia 2015 r.

STYCZEŃ POD ZNAKIEM...

Z obchodami Międzynarodowego Dnia Ochrony Danych Osobowych związana jest największa europejska konferencja poświęcona ochronie prywatności w dobie komunikacji elektronicznej. W dniach 21–23 stycznia w Brukseli pod hasłem „Komputery, Prywatność, Ochrona Danych” odbywały się dyskusje i spotkania z udziałem naukowców, praktyków, aktywistów, decydentów politycznych oraz przedstawicieli biznesu z całego świata. Jak co roku, nie zabrakło też przedstawicieli Fundacji Panoptykon. Polecamy nagrania publikowane na stronie konferencji oraz na kanale YouTube.

Czy europejski, zintegrowany system kontroli pasażerów (PNR) zapobiegnie wydarzeniom takim jak zamach na redakcję francuskiego tygodnika „Charlie Hebdo”? Tak najwyraźniej uważają Donald Tusk i Jean-Claude Juncker, którzy zapowiedzieli szybkie stworzenie europejskiego systemu PNR. Ten pomysł w ubiegłym roku został zablokowany przez Parlament Europejski jako niezgodny z Kartą Praw Podstawowych. Czy pod wpływem tragicznych wydarzeń politycy zapomną o wolnościach obywatelskich?

Mamy nadzieję, że jednak wygra rozsądek i Unia Europejska poszuka lepszej odpowiedzi na wzrost zagrożenia terrorystycznego. Jak wielokrotnie wyjaśnialiśmy, masowe gromadzenie danych i profilowanie oparte na prostych korelacjach statystycznych nie pomaga znaleźć igły w stogu siana. O tym problemie dyskutowaliśmy z europosłem Michałem Bonim, ekspertem od bezpieczeństwa publicznego Łukaszem Kisterem oraz z pełniącym obowiązki GIODO Andrzejem Lewińskim na spotkaniu „Od regulacji Internetu po bezpieczeństwo publiczne – dylematy ochrony danych osobowych w UE”. Więcej na ten temat w wywiadzie dla „Dziennika Gazety Prawnej”.

Fundacja Panoptykon próbowała zweryfikować informacje ujawnione przez Edwarda Snowdena, które sugerują, że Polska współpracowała z amerykańską Agencją Bezpieczeństwa Narodowego w ramach programów Oakstar i Orangecrush oraz partnerstwa Buffalogreen. W trybie dostępu do informacji publicznej zapytaliśmy ABW, czy taka współpraca miała miejsce. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego odmówiła odpowiedzi, a 14 stycznia sąd oddalił naszą skargę na tę decyzję. Wojewódzki Sąd Administracyjny dał się przekonać ABW, że ujawnienie tej informacji zagroziłoby interesowi państwa. My uważamy, że brak wiedzy na tak ogólnym poziomie godzi w prawa i interesy obywateli. I zamierzamy się odwoływać.

Koalicja europejskich organizacji walczących o prawa cyfrowe – EDRi, do której należy Fundacja Panoptykon – przedstawiła swoje stanowisko w sprawie TTIP (Transatlantyckie Partnerstwo na rzecz Handlu i Inwestycji). Zdaniem EDRi umowa, którą Unia Europejska negocjuje z USA, może stanowić zagrożenie dla praw człowieka. I to z kilku względów. Szczególnie problematyczny jest mechanizm rozstrzygania sporów na linii inwestor–państwo (ISDS), ale obawiamy się też obniżenia standardu ochrony danych osobowych. Opublikowanie postulatów EDRi zbiegło się z opracowaniem przez Komisję Europejską raportu z konsultacji społecznych dotyczących ISDS. Okazuje się, że nasze obawy podziela większość podmiotów, które wzięły udział w konsultacjach.

W grudniu polski Urząd Lotnictwa Cywilnego przeprowadził konsultacje projektu rozporządzenia określającego, na jakich zasadach i gdzie będzie wolno odbywać loty tym, co potocznie nazywamy „dronami” (używanymi w celach rekreacyjnych i sportowych). Postanowiliśmy wykorzystać okazję i zwrócić uwagę Urzędowi, że konsultowane zasady powinny również uwzględniać kwestie związane z ochroną prywatności.

„Trzęsienie danych” już online! Karty do samodzielnego wydruku oraz instrukcje do gry można pobrać z naszej strony. Jednocześnie informujemy, że już wkrótce osoby, które wsparły naszą akcję crowdfundingową otrzymają przesyłki z nagrodami.

W ramach noworocznych podsumowań, postanowiliśmy pokazać, czym Fundacja Panoptykon żyła w 2014 r. Bez lukru i od środka. A jest o czym opowiadać, bo był to dla nas bardzo intensywny czas – pełen wyzwań i niespodzianek.

Powraca temat śmieci pod specjalnym nadzorem. Coraz więcej gmin oczekuje, że będziemy naklejać na worki z odpadami kody kreskowe lub etykiety z danymi osobowymi. Wobec tego przypominamy, że śmieci to kopalnia wiedzy, której nie można oddać bez walki. Naszym zdaniem gminy, które wymagają opisywania śmieci, naruszają prawo.

Pisaliśmy już o kamerach w szkołach, przedszkolach, izbach wytrzeźwień, przebieralniach na basenie. Ta wyliczanka naprawdę nie ma końca: w styczniu musieliśmy komentować fakt zainstalowania kamery w toalecie na Dworcu Centralnym… A regulacji, która mogłaby ukrócić tę samowolę monitoringową, cały czas brak.

Co łączy przemysł naftowy z korporacjami, które zarabiają na handlu danymi? Co zrobić by masowe przetwarzanie danych było bardziej „ekologiczne”? O tym pisze Katarzyna Szymielewicz w tekście „Groźne wycieki” („Polityka”).

Kto tak naprawdę traci na profilowaniu: obywatele czy terroryści? Czyli więcej panoptykonowych głosów w dyskusji o PNR, „Charlie Hebdo” i walce o bezpieczeństwo. Polecamy artykuł Katarzyny Szymielewicz „Terrorysty z profilu nie poznasz” („Gazeta Wyborcza”) oraz wywiad dla „Dziennika Opinii”.

Komentarz Ewy Siedleckiej („Gazeta Wyborcza”) do wyroku w sprawie Fundacji Panoptykon przeciwko ABW: „Sąd ślepo zaufał specsłużbom”.

Wesprzyj działania Fundacji Panoptykon, przekazując darowiznę na konto: 43 1440 1101 0000 0000 1044 6058.