PanOptyka nr 40
4 marca 2015 r.

LUTY POD ZNAKIEM...

Rok w bezruchu. Pamiętacie naszą grę w dostęp do informacji publicznej „Czarny scenariusz”? 19 lutego 2014 r. wygraliśmy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym ze Służbą Kontrwywiadu Wojskowego, co oznacza, że znaleźliśmy się na 8. polu. SKW wniosła skargę kasacyjną od wyroku (co przesunęło nas na 9. pole) i od razu wystąpiła do sądu z wnioskiem o wyłączenie sędziów, którzy wydali niekorzystny dla niej wyrok. Wniosek ten został oczywiście oddalony (nie miał podstaw), na co SKW złożyła zażalenie. Ono z kolei zostało odrzucone, bo SKW nie opłaciła go w terminie. A teraz Służba Kontrwywiadu Wojskowego złożyła zażalenie na postanowienie… odrzucające jej zażalenie. Wyrok się nie uprawomocnił, a my czekamy cierpliwie, aż SKW wyczerpie wszystkie kruczki prawne. Przecież nie będziemy w nieskończoność stać na 9. polu, prawda?

W ramach naszej wspólnej akcji „100 pytań o inwigilację” Helsińska Fundacja Praw Człowieka zapytała Centralne Biuro Antykorupcyjne, czy korzysta z oprogramowania „Remote Control System”. RCS umożliwia m.in. zdalne kopiowanie plików z dysku twardego komputera, przechwytywanie haseł wprowadzonych do wyszukiwarki czy włączanie kamery internetowej lub mikrofonu komputera. CBA odmówiło odpowiedzi na pytanie, zasłaniając się ochroną informacji niejawnych. Wojewódzki Sąd Administracyjny, który rozpatrywał skargę Fundacji Helsińskiej, przyznał rację CBA. Zarówno nasz spór z ABW, dotyczący udziału w programie Buffalogreen, jak i sprawa Fundacji Helsińskiej, znajdą swój finał w Naczelnym Sądzie Administracyjnym.

Trwa spór o sensowność profilowania bezrobotnych: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej uważa ten instrument za dobre narzędzie aktywizacji zawodowej, a organizacje pozarządowe, eksperci od polityki społecznej oraz same urzędy pracy wskazują na liczne problemy. By dowiedzieć się więcej na temat profilowania w praktyce, wysłaliśmy wnioski o udostępnienie informacji publicznej do kilkudziesięciu powiatowych urzędów pracy w całej Polsce. Zapytaliśmy m.in. o liczbę osób przydzielonych do konkretnych grup, skargi obywateli na profilowanie i przypadki, w których dochodziło do zmiany przyporządkowania. Odpowiedzi uzyskaliśmy od 35 jednostek. Zachęcamy do zapoznania się z wnioskami.

W lutym ruszyła Akademia Cyfrowa Wyprawka. Przez najbliższe miesiące będziemy pracować z grupą kilkunastu osób z całej Polski nad tym, jak uczyć świadomego korzystania z nowych technologii. Tych z Was, którzy byli zainteresowani projektem, a nie mieli możliwości wzięcia w nim udziału, informujemy, że na stronie Cyfrowej Wyprawki wkrótce pojawią się materiały edukacyjne opracowane w Akademii.

Sukces Privacy International na froncie walki o przestrzeganie prawa do prywatności! Wygrała ona proces z brytyjską służbą GCHQ (Government Communications Headquarters). Sąd odpowiedzialny za nadzór nad służbami specjalnymi (Investigatory Powers Tribunal) przyznał, że współpraca GCHQ z amerykańską NSA przed grudniem 2014 r. była nielegalna. Privacy International uruchomiło platformę, która umożliwia zadanie pytania o to, czy było się szpiegowanym przez GCHQ. Sprawdźcie, czy przypadkiem Wasza komunikacja elektroniczna nie trafiła do bazy brytyjskiej służby.

Czy Minister Sprawiedliwości powinien mieć dostęp do protokołów ze spraw rozwodowych i zeznań świadków? Taką możliwość właśnie dali ministrowi posłowie, robiąc „wrzutkę” do nowelizacji Prawa o ustroju sądów powszechnych. Naszym zdaniem takie uprawnienia mogą ingerować w niezawisłość sądów i prawa obywateli.

Wraca blokowanie stron internetowych. Posłowie Solidarnej Polski ponownie złożyli w Sejmie projekt uchwały, której celem jest zobowiązanie Ministra Administracji i Cyfryzacji do przygotowania rozwiązań gwarantujących rodzicom Internet bez pornografii. Prace nad poprzednią wersją uchwały zostały przerwane z powodów formalnych.

11 lutego europosłowie przyjęli rezolucję dotyczącą środków używanych do walki z terroryzmem. Ich zdaniem gromadzenie danych i wymiana informacji między organami ścigania powinna być zgodna ze standardami ochrony praw podstawowych. Niestety, jednocześnie europosłowie uznali, że należy prowadzić dalsze prace nad dyrektywą dotyczącą gromadzenia danych pasażerów linii lotniczych PNR, która jest krytykowana jako nieproporcjonalnie ingerująca w prywatność.

Unijna Agencja Praw Podstawowych (Fundamental Rights Agency, FRA) zbadała przestrzeganie praw osób korzystających z przejść granicznych w pięciu europejskich portach lotniczych. Pod lupę wzięto lotniska w Rzymie, Paryżu, Frankfurcie n. Menem, Manchesterze i Amsterdamie. FRA zbadała, jak wyglądają kontrole graniczne, sytuacja osób ubiegających się o azyl, korzystanie z baz danych oraz problem dyskryminacji konkretnych kategorii podróżujących. Wyniki badań FRA sugerują, że działania straży granicznej mogą być krzywdzące dla części pasażerów.

Od marca rusza System Rejestrów Państwowych. Ułatwi on urzędnikom dostęp do kluczowych baz danych, w tym do rejestru PESEL. Czy ta zmiana jest korzystna dla obywateli? O tym, jakie dane trafiają do tego rejestru i kto ma do nich dostęp, piszemy w artykule „Nieznane fakty z życia PESEL-u”.

„Citizenfour”, film Laury Poitras o Edwardzie Snowdenie, to według amerykańskiej akademii filmowej najlepszy dokument 2014 r. Tylko komu tak naprawdę chciała ona przyznać Oscara?

Tych z Was, którzy używają aplikacji do liczenia kilometrów przebytych podczas biegania lub do mierzenia tętna, zachęcamy do poszerzenia swojej wiedzy na temat tych i innych aplikacji medycznych. Gdzie tkwi problem i na co warto zwrócić uwagę?

Czip zamiast karty magnetycznej? W jednej z szwedzkich firm 400 pracownikom wszyto pod skórę nadajniki z cyfrowymi wizytówkami i danymi służącymi m.in do pokonywania bramek ochrony oraz korzystania z kserokopiarek. Czy takie rozwiązanie może naruszać prawa człowieka? Czy to po prostu kolejny technologiczny gadżet, dzięki któremu zyskujemy większą swobodę? Do jakich refleksji powinno nas to sprowokować? Polecamy dyskusję w programie „Tak jest”.

Negocjacje w sprawie TTIP trwają. Niestety, głos protestujących obywateli Unii Europejskiej wciąż jest ignorowany przy negocjacyjnym stole w Brukseli.

12 marca w Warszawie odbędzie się XXII Debata Tischnerowska: „Demokracja, Internet, przejrzystość”. Udział w niej wezmą: Evgeny Morozov, Ivan Krastev, Katarzyna Szymielewicz oraz Aleksander Tarkowski. Dyskusja odbędzie się o godz. 18.00 w auli Starej Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego (Krakowskie Przedmieście 26/28). Serdecznie zapraszamy!

Wesprzyj działania Fundacji Panoptykon, przekazując darowiznę na konto: 43 1440 1101 0000 0000 1044 6058.