PanOptyka nr 41
2 kwietnia 2015 r.

MARZEC POD ZNAKIEM...

W ramach obywatelskiego monitoringu wyborów Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (GIODO) zorganizowaliśmy otwarte spotkanie z kandydatami na to stanowisko – Edytą Bielak-Jomma oraz Sylweriuszem Królakiem. Spotkanie należy do działań koalicji trzech organizacji: Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, INPRIs oraz Fundacji Panoptykon. Kandydaci odpowiadali m.in. na pytania dotyczące kompetencji GIODO, konieczności wprowadzenia prawnych ograniczeń korzystania z monitoringu wizyjnego czy szczegółów europejskiej reformy ochrony danych osobowych. Na naszej stronie udostępniliśmy sylwetki kandydatów oraz nasze rekomendacje – zachęcamy do zapoznania się z nimi.

Pracownik socjalny nie będzie mógł zażądać od banku informacji, które mogą mieć wpływ np. na decyzję o przyznaniu zasiłku – Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej wykreśliło z projektu ustawy ten kontrowersyjny i krytykowany przez nas przepis. Niestety, trudno cieszyć się sukcesem, gdy wciąż mamy dużo zastrzeżeń do propozycji zmian ustawy o świadczeniach rodzinnych. Resort pracy nie wziął pod uwagę np. naszej krytyki dotyczącej centralnego systemu gromadzącego informacje o osobach pobierających zasiłki.

W grudniu ubiegłego roku Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju przeprowadziło konsultacje projektu założeń ustawy o rewitalizacji. Przewiduje on m.in. możliwość uzyskiwania przez władze gminy informacji o mieszkańcach i przedsiębiorcach działających na rewitalizowanym obszarze. W marcu ministerstwo odniosło się do przedstawionych uwag. Zgodziło się z naszym postulatem dotyczącym konieczności precyzyjnego uzasadnienia przyznania gminom prawa do sięgania po dane z różnych instytucji. Na tym jednak dobre wiadomości się kończą. Ministerstwo wciąż nie dostrzega bowiem zagrożeń związanych z tworzeniem profili mieszkańców rewitalizowanego obszaru ani konieczności stworzenia zamkniętego katalogu zbieranych danych.

Od trzech lat Fundacja Panoptykon angażuje się w zainicjowaną przez Komisję Europejską reformę ochrony danych osobowych. Nowe przepisy mają obowiązywać każdego, kto zbiera dane Europejczyków, bez względu na to, gdzie prowadzi swój biznes – to jedno z wielu dobrych rozwiązań, które pojawiły się w projekcie rozporządzenia przygotowanego przez Komisję oraz w wersji przyjętej przez Parlament Europejski. Ile z dobrych założeń projektu utrzymało się po ponad roku przeciągania liny w gronie przedstawicieli rządów w ramach Rady UE?

Straż Graniczna otoczy Polskę płotem z kamer? Z szykowanego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych projektu zmian ustawy o Straży Granicznej wynika, że będzie ona miała możliwość instalowania stacjonarnych kamer w strefie przygranicznej. To dość kontrowersyjny pomysł, zwłaszcza że urządzenia mają być wyposażone w funkcje rozpoznawania tablic rejestracyjnych. Przedstawiliśmy ministerstwu naszą opinię na ten temat. Otwarte pozostaje pytanie, dlaczego MSW mnoży kolejne pomysły na rozwój monitoringu, choć od lat nie jest w stanie poradzić sobie z przygotowaniem projektu ustawy, która wprowadziłaby zasady korzystania z kamer już działających…

Za nami kolejny zjazd Akademii Cyfrowa Wyprawka. Tym razem uczestnicy programu poszerzyli swoją wiedzę na temat prawa do prywatności, w tym przepisów dotyczących ochrony danych osobowych. Wspólnie zastanawialiśmy się również, w jaki sposób rozmawiać z uczniami i rodzicami o zagrożeniach związanych z Internetem oraz promować jego świadome i twórcze wykorzystywanie. W marcu spotkaliśmy się też z licealistami z Gliwic. Dyskutowaliśmy o bezpieczeństwie, prywatności i Internecie. Wieczorem z inicjatywy uczniów odbył się pokaz filmu „The Internet’s Own Boy”.

Czy sposobem na walkę z terroryzmem ma być odebranie obywatelom narzędzi umożliwiających bezpieczną komunikację w Internecie? Najwyrażniej tak uważają przywódcy Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

13 marca, 92 dwie organizacje pozarządowe z całego świata zaapelowały do Rady Praw Człowieka ONZ o powołanie specjalnego sprawozdawcy ds. prawa do prywatności. Choć prawo to ma już całkiem długą tradycję, w związku z rozwojem nowoczesnych technologii zmienia się jego rozumienie, pojawiają się też nowe zagrożenia, np. programy masowej inwigilacji czy działalność komercyjnych podmiotów, które mogą zbierać i wykorzystywać informacje na niespotykaną dotąd skalę. Zadaniem sprawozdawcy miałaby być ocena gwarancji ochrony prawa do prywatności w różnych państwach oraz przygotowanie rekomendacji dotyczących współczesnego zakresu i znaczenia tego prawa.

Max Schrems od kilku lat prowadzi walkę z amerykańskimi korporacjami, które łamią europejskie standardy ochrony prywatności. Ostatnio zakwestionował legalność transferu danych osobowych obywateli Unii Europejskiej do Stanów Zjednoczonych w ramach programu Safe Harbour. Jego zdaniem z informacji ujawnionych przez Edwarda Snowdena wynika, że informacje przekazane do USA nie są chronione w odpowiedni sposób, skoro swobodny dostęp do nich mają amerykańskie służby. Podniesiony przez niego problem trafił aż do Trybunału Sprawiedliwości UE.

Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji opublikowało projekt nowego Prawa o zgromadzeniach. Ma ono zastąpić ustawę z 1990 r. i wdrożyć wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Z naszej perspektywy kluczowe jest to, że projekt nie zawiera nietrafionej prezydenckiej propozycji wprowadzenia zakazu udziału w demonstracjach osób zasłaniających twarze. Temat ten jednak nie został przez ministerstwo pominięty: organizator może zadeklarować, że nie przewiduje udziału osób zamaskowanych. Właśnie rozpoczęły się konsultacje projektu.

Istnieją słowa tak trudne i niewygodne, że niektórzy chcieliby je wykreślić ze słowników i zastąpić łatwiej strawnymi. Zamiast „tortur” używać określenia „wzmocnionione techniki przesłuchań”, a „masową inwigilację” nazywać „hurtowym zbieraniem danych”. Więcej o językowych manipulacjach piszą Karolina Szczepaniak i Kamil Śliwowski w artykule „Rozgrywki słowne”.

„Jest i trzeci profil, który wydaje się tą grupą beznadziejną, której urząd pracy nie może lub nie chce pomóc. Ale powstaje pytanie – kto ma pomagać, jeśli nie urząd?” – polecamy wywiad z Jędrzejem Niklasem o profilowaniu bezrobotnych w Polsce.

Fundamentem, na którym opiera się ochrona naszej prywatności w Internecie, są dobre nawyki w korzystaniu z sieci. Na co zwracać uwagę i jakich grzechów się wystrzegać, o tym w tekście Anny Walkowiak „Dokarmianie profilowego potwora”.

Wesprzyj działania Fundacji Panoptykon, przekazując darowiznę na konto: 43 1440 1101 0000 0000 1044 6058.