PanOptyka nr 44
3 lipca 2015 r.

CZERWIEC POD ZNAKIEM...

Europejska reforma ochrony danych osobowych wchodzi w decydującą fazę: Rada Unii Europejskiej przyjęła tzw. ogólne podejście (ang. general approach) do rozporządzenia o ochronie danych osobowych. Wcześniej swoje stanowiska wypracowały Komisja i Parlament Europejski. Teraz te trzy instytucje muszą uzgodnić wspólny projekt rozporządzenia, który na koniec trafi pod głosowanie w Parlamencie Europejskim. Przed nami kilka miesięcy twardych negocjacji, zwanych trilogiem. Jakie propozycje ostatecznie znalazły się na stole? W których miejscach w europejskim standardzie ochrony danych osobowych pojawiły się niebezpieczne pęknięcia? Zachęcamy do zapoznania się z naszą analizą.

Fundacja Panoptykon dołączyła do międzynarodowej koalicji organizacji, które apelują o wzmocnienie gwarancji anonimowości w sieci. Koalicja powstała w reakcji na działania i niebezpieczną retorykę wielu państw – w tym Wielkiej Brytanii i USA – podważające prawo obywateli do bezpiecznej i anonimowej komunikacji, m.in. szyfrowania wiadomości. To niebezpieczny i krótkowzroczny trend, który łatwo może się obrócić przeciwko europejskim rządom. Innym jego przejawem jest wprowadzanie obowiązku rejestrowania użytkowników sieci pod ich prawdziwymi nazwiskami. W kontekście politycznych przepychanek, których stawką jest bezpieczna komunikacja w sieci, polecamy artykuł Katarzyny Szymielewicz „Narzędzia wysokiego ryzyka”.

Anonimowy udział w zgromadzeniu wciąż będzie możliwy? Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zgromadzeniach, z którego zniknął zapis o możliwości zadeklarowania przez organizatora, że „nie przewiduje udziału osób zamaskowanych”. Fundacja Panoptykon krytykowała ten przepis, gdyż naszym zdaniem nie rozwiązałby on problemu bezpieczeństwa podczas manifestacji, a mógłby doprowadzić do niepokojącej sytuacji, w której organizator oraz podlegające mu służby porządkowe wywierałyby presję na osoby anonimowo uczestniczące w zgromadzeniu. Projekt w przyjętej przez Radę Ministrów wersji rozwiązuje również niezwykle istotne problemy, np. zgromadzeń spontanicznych czy możliwości odwołania się od decyzji o odmowie zgody na zgromadzenie. To, czy nowe przepisy wejdą w życie, zależy teraz od decyzji posłów.

Fundacja Panoptykon działa już ponad 6 lat. Przez cały ten czas staramy się rozwijać naszą organizację i zwiększać skuteczność działań na rzecz ochrony praw człowieka w społeczeństwie, w którym coraz większą rolę odgrywają nowoczesne technologie. Ta skuteczność zależy od różnych czynników, także od wiedzy; wiedzy o tym, co o Fundacji Panoptykon myślisz Ty – osoba zainteresowana naszymi działaniami, artykułami i materiałami edukacyjnymi.

Na jakich tematach powinniśmy się koncentrować? Co sądzisz o naszych kanałach komunikacyjnych? Czy chcesz pomagać Fundacji, a jeśli tak – to w jakiej formie? Te informacje są dla nas bardzo ważne – dzięki nim możemy wyznaczać kierunki naszych dalszych działań. Podziel się z nami swoimi spostrzeżeniami i przemyśleniami w krótkiej ankiecie.

Czy nowe technologie faktycznie przesuwają granice naszej prywatności? Jakimi informacjami chętnie dzielimy się z całym światem, a jakie wolimy zachować dla siebie – i dlaczego? Co zmienia świadomość bycia oglądanym i ocenianym w różnych codziennych sytuacjach? W jaki sposób możemy rozważnie wyznaczać granice ingerencji technologii w nasze życie? Zapraszamy na spotkanie pod hasłem „Komary, drony i inne potwory – dyskusja o prywatności w dobie nowych technologii”, które odbędzie się 4 lipca o godz. 15:00 w parku Śląskim w Chorzowie. Spotkanie poprowadzi Karolina Szczepaniak z Fundacji Panoptykon. Osobom, które wybierają się na warsztat, polecamy wywiad z Julitą Wójcik.

Francuskie Zgromadzenie Narodowe przyjęło ustawę naruszającą prawo do prywatności francuskich obywatelek i obywateli – oczywiście w imię walki z terroryzmem. Nowe przepisy pozwolą służbom bezpieczeństwa zakładać podsłuchy w domach i samochodach osób podejrzanych bez wcześniejszego ubiegania się o nakaz sądowy. Co więcej, ustawa nakazuje firmom telekomunikacyjnym i dostawcom internetu instalację urządzeń elektronicznych zbierających dane użytkowników sieci we Francji. Kontrowersyjne przepisy wejdą w życie, jeśli sąd konstytucyjny zdecyduje, że są zgodne z francuską ustawą zasadniczą.

Tymczasem belgijski sąd konstytucyjny uchylił w czerwcu przepisy zobowiązujące operatorów telekomunikacyjnych do przechowywania billingów i innych danych telekomunikacyjnych swoich użytkowników. Ponad rok temu tzw. dyrektywę retencyjną uchylił Trybunał Sprawiedliwości UE, co rozpoczęło serię korzystnych dla obywateli wyroków sądów krajowych – przed Belgią podobne decyzje zapadły w m.in. w Austrii i na Słowacji.

Komisja Europejska przyjęła Europejską agendę bezpieczeństwa na lata 2015–2020 – nową strategię bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej. Agenda określa największe wyzwania dla Unii – terroryzm, zorganizowaną przestępczość transgraniczną oraz cyberprzestępczość – i wskazuje, w jaki sposób UE może pomagać państwom w mierzeniu się z nimi. Wygląda na to, że Komisja nie podejmie prac nad przyjęciem nowej dyrektywy retencyjnej. Więcej o agendzie bezpieczeństwa piszemy tutaj.

Jest już dostępne nagranie z debaty „W co i kogo wymierzona jest masowa inwigilacja?”, w której wzięli udział m.in. William Binney (były analityk NSA), Annie Machon (była agentka brytyjskiego kontrwywiadu MI5), gen. Marek Dukaczewski (były Szef Wojskowych Służb Informacyjnych) oraz Katarzyna Szymielewicz z Fundacji Panoptykon. Debata odbyła się w ramach Docs Against Gravity Film Festival.

„Co łączy amerykańskie programy masowej inwigilacji i polski system profilowania pomocy dla osób bezrobotnych? Poza nieuchronnością błędów, które – w zależności od kontekstu – mogą kosztować ludzkie życie lub przekreślać szansę na znalezienie zatrudnienia, oba systemy charakteryzuje fundamentalny problem z zaufaniem do ludzi i zbyt duża ufność pokładana w samych danych” – polecamy artykuł Katarzyny Szymielewicz, który ukazał się w czerwcowej „Polityce”.

Wesprzyj działania Fundacji Panoptykon, przekazując darowiznę na konto: 43 1440 1101 0000 0000 1044 6058.