PanOptyka nr 56
4 lipca 2016 r.

CZERWIEC POD ZNAKIEM…

W Polsce dyskusja o blokowaniu ma już długą historię, a środek ten miał być wykorzystywany do walki z całym szeregiem przestępstw i wykroczeń: od nielegalnego hazardu przez rozpowszechnianie obrazów seksualnego wykorzystania dzieci po naruszanie prawa autorskiego. Jednak do minionego piątku kończyło się na nietrafionych pomysłach i gorącej dyskusji. Od 1 lipca 2016 r. zaś stało się faktem. Przyjęta właśnie ustawa „antyterrorystyczna” daje służbom możliwość blokowania treści internetowych mających związek ze zdarzeniami o charakterze terrorystycznym.

Zgodnie z przewidywaniami krytyków, jeszcze nie opadł kurz po protestach przeciwko ustawie „antyterrorystycznej”, kiedy zaproponowano blokowanie kolejnego rodzaju treści. Resort finansów dał drugie życie skompromitowanemu pomysłowi poprzedniej ekipy rządzącej, która blokowaniem chciała zwalczać nielegalny hazard. Niedawno opublikowana została poprawiona wersja projektu, w której „Rejestr Stron Niedozwolonych” zastąpiono „Rejestrem Domen Służących do Oferowania Gier Hazardowych Niezgodnie z Ustawą” (w skrócie: RDSdOGHNzU?), które – a jakże – będą blokowane. Od decyzji o zablokowaniu domeny będzie można odwołać się do sądu, co jest zmianą na lepsze, ale nie odpowiada na krytykę samego mechanizmu blokowania. W opinii, którą sporządziliśmy dla Ministerstwa Finansów, przypomnieliśmy, dlaczego cenzura jest nie tylko nieskuteczna w walce z nielegalnymi treściami, ale też w jaki sposób zagraża wolności słowa i prywatności użytkowników Internetu.

Ministerstwo nie ogłosiło konsultacji publicznych, ale opinie owszem przyjmuje – zgodnie z ustawą lobbingową i na urzędowych formularzach wraz z wymaganymi załącznikami. Niestety nie jest znany harmonogram prac i nie wiadomo, do kiedy można je nadsyłać.

Z blokowaniem Internetu romansują też europosłowie, którzy chcą wprowadzić je do dyrektywy antyterrorystycznej. Nie odbywa się to jednak bez dyskusji – głosowanie komisji Europarlamentu w tej sprawie przekładano już dwukrotnie. Panoptykon podpisał się pod listem europejskich organizacji broniących praw cyfrowych, nawołującym eurodeputowanych do odrzucenia projektu lub przynajmniej zagłosowania przeciwko kontrowersyjnym poprawkom.

Historia naszych sporów ze Służbą Kontrwywiadu Wojskowego o udostępnienie informacji publicznej wystarczyłaby na niejeden scenariusz filmowy. W czerwcu Naczelny Sąd Administracyjny przyznał nam rację – statystyki korzystania przez SKW z dostępu do danych telekomunikacyjnych są informacją publiczną. Na dane czekamy od początku 2014 r. i z zachowania pełnomocniczki SKW w sądzie wnioskujemy, że możemy na nie czekać jeszcze dłużej.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że informacja dotycząca m. in. rozmieszczenia i liczby kamer na dworcach kolejowych jest informacją publiczną. Spółka PKP SA utrzymywała, że monitoring jest wykorzystywany do zarządzania spółką i odmówiła nam odpowiedzi na te pytania. Zwycięstwo przed NSA nie oznacza niestety, że od razu poznamy odpowiedzi poznamy na nurtujące nas pytania – sprawa wróciła do pierwszej instancji.

Uważasz, że to, co robimy, jest ważne i potrzebne? Możesz nam pomóc - zostań darczyńcą Panoptykonu. Jak to zrobić:

• przekazując darowizny na konto Fundacji: 43 1440 1101 0000 0000 1044 6058 PKO Bank Polski (w tytule przelewów wpisuj „Darowizna na cele statutowe”);
• ustawiając w banku cykliczną płatność (np. 30 lub 50 zł), która będzie co miesiąc pobierana z Twojego bieżącego rachunku lub karty kredytowej.

Od tego, ile środków uda nam się pozyskać, zależy, na ile zagrożeń będziemy mogli odpowiedzieć i jak szerokim echem odbiją się nasze akcje. Każdy przelew to środki na działania Fundacji, a każdy darczyńca – dodatkowy zastrzyk energii i legitymacja do działania na rzecz praw i wolności obywateli.

Nieograniczone uprawnienia służb i brak niezależnej kontroli nad ich działaniami – ten postulat ma co najmniej tyle lat, co Panoptykon. Brak kontroli sprzyja nadużyciom, o czym mówią kolejne ekipy rządzące, ale niewiele z tym robią. A przyjęte w ostatnio nowe przepisy, które dają służbom jeszcze większe uprawnienia, każą wątpić, żeby coś się w tej kwestii miało szybko zmienić.

Prezydent podpisał ustawę dotyczącą wykrywania nadużyć podatkowych. Przewiduje ona powołanie specjalnej spółki, której zadaniem ma być wypracowanie narzędzia służącego do profilowania podatników. Niejasne zasady profilowania przy szerokich uprawnieniach i tylko ogólnikowo zakreślonych celach – to kluczowe wątpliwości, które wzbudzają nowe przepisy.

Komisja Wenecka przyjęła opinię, w której skrytykowała tzw. ustawę inwigilacyjną. Podkreśliła, że służby otrzymały bardzo szerokie uprawnienia, które mogą uderzać w prawo obywateli do prywatności, a jednocześnie zostali oni pozbawieni odpowiedniej ochrony prawnej. Rząd jednak pozostaje obojętny na krytykę i przyjmuje kolejne kontrowersyjne przepisy.

Bajkowa odsłona Panoptykonu na temat… ustawy „antyterrorystycznej”. Opowiada Małgorzata Szumańska.

Debata w Senacie o ustawie „antyterrorystycznej” trwała z przerwami 8 godzin. Wcześniej i później spotkały się w tej sprawie komisje senackie. Dla wytrwałych polecamy retransmisje posiedzeń – można się z nich dowiedzieć, jak złe propozycje legislacyjne zmieniają się w obowiązujące prawo oraz jaka „argumentacja” temu towarzyszy.

Posiedzenie Senatu (15 czerwca): cz. 1 (od 14:06), cz. 2 (do 22:25).

Posiedzenie komisji senackich (14 czerwca).

Merytoryczna dyskusja odbyła się poza parlamentem – podczas obywatelskiego wysłuchania publicznego na temat ustawy.

Czy kolej ma prawo nas podglądać? Rozmowa z Małgorzatą Szumańską w radiu TOK FM.

Wesprzyj działania Fundacji Panoptykon, przekazując darowiznę na konto: 43 1440 1101 0000 0000 1044 6058.