PanOptyka nr 76
6 marca 2018 r.

MIESIĄC POD ZNAKIEM...

Do pełnego wejścia w życie RODO coraz mniej czasu, a my wciąż mamy wiele wątpliwości co do projektu Ministerstwa Cyfryzacji (m.in. dotyczących fatalnych wyłączeń dla MŚP). O odpowiedź na kilka najbardziej palących kwestii poprosiliśmy dra Macieja Kaweckiego, koordynatora reformy i ‎dyrektora tamtejszego Departamentu Zarządzania Danymi. Wywiad doczekał się wielu merytorycznych komentarzy, które pogłębiają poruszone w nim kwestie. Dziękujemy za Wasze zaangażowanie w dyskusję!

Właśnie minął dwudziesty drugi z dwudziestu czterech miesięcy, które mieliśmy na wdrożenie unijnej dyrektywy policyjnej. To ważna regulacja, bo daje możliwość wzmocnienia prawa obywateli w relacji z państwem (m.in. przyznaje prawo do informacji, że byli oni przedmiotem zainteresowania ze strony służb, i możliwość złożenia skargi na inwigilację). Na wielokrotne pytania o projekt ustawy wdrażającej dyrektywę wciąż słyszymy jedną odpowiedź: „Trwają prace”.

ABW i CBA nie odpowiedzą nam na pytania m.in. o to, czy służby dysponują oprogramowaniem, które pozwala na masowe zbieranie i analizę informacji o naszej lokalizacji i aktywności w sieci. „To zagraża bezpieczeństwu państwa” – uznał Naczelny Sąd Administracyjny. Przypomnijmy: naszym celem nie jest poznanie sekretów operacyjnych, ale udostępnienie opinii publicznej informacji o metodach ich działania i doprowadzenie do powstania mechanizmów je kontrolujących. Niestety, te wyroki to przejaw szerszej tendencji, z którą mierzymy się już od kilkunastu miesięcy. I mimo nadchodzącej wiosny nic nie wskazuje tutaj na rychłą odwilż.

Mimo początkowych zapowiedzi ustawa o jawności nie weszła w życie z początkiem marca. I dobrze, bo poprawiony projekt z 8 stycznia nadal nie uwzględniał wielu uwag organizacji pozarządowych. Wykorzystując darowany nam czas, wystosowaliśmy wraz z innymi organizacjami list do premiera, w którym przypominamy główne zarzuty do projektu.

Wykreślenie kontrowersyjnych „uwag ogólnych”, ograniczenie arbitralności służb i zwiększona kontrola nad ujawnianiem danych starszych niż 6 miesięcy to trzy poprawki, które udało nam się skutecznie zasugerować Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji odpowiedzialnemu za projekt wdrożenia unijnej dyrektywy PNR, nakładającej na linie lotnicze obowiązek przekazywania do specjalnie utworzonej jednostki Straży Granicznej danych pasażerów lotów. Nie udało się niestety wpłynąć na rzeczy zasadnicze – dane o każdej podróży 30 milionów pasażerów polskich lotnisk nadal będę prewencyjnie przechowywane przez Straż Graniczną przez okres 5 lat.

Coraz częściej słyszymy o konieczności podjęcia stanowczych kroków w celu ukrócenia problemu fake newsów i ich wpływu na kondycję demokracji. Wiele mówi się o odpowiedzialności platform społecznościowych, których ukryte algorytmy faworyzują rozprzestrzenianie się nieprawdziwych informacji. W Panoptykonie uważamy, że dotychczas proponowane rozwiązania mogą jedynie pogłębić skalę zjawiska. Nie leczmy bez diagnozy – apelujemy do Komisji Europejskiej.

Amerykański Sąd Najwyższy wkrótce orzeknie, czy Microsoft będzie musiał wydać przechowywane na serwerach w Irlandii e-maile i informacje o koncie objętym dochodzeniem w sprawie handlu narkotykami. Rozstrzygnięcie owej precedensowej sprawy będzie mieć kluczowe znaczenie dla prywatności użytkowników na całym świecie, dlatego podpisaliśmy się pod opinią przyjaciela sądu wystosowaną w tej sprawie przez Privacy International.

ZŁODZIEJ DANYCH. Zła passa Facebooka trwa. Belgijski sąd zadecydował, że sposób, w jaki portal zbiera dane użytkowników, jest niezgodny z prawem (m.in. nie pobiera skutecznie zgód, a także potajemnie gromadzi informacje o osobach, które nie posiadają konta w serwisie). Facebook będzie musiał skasować pozyskane nielegalnie dane osób korzystających z Facebooka na terytorium Belgii pod groźbą wysokich kar. Trzymamy kciuki za podtrzymanie wyroku w kolejnych instancjach!

RÓWNI I RÓWNIEJSI. Wydawałoby się, że to, czy dane Europejczyków zostaną udostępnione władzom innych krajów, zależy przede wszystkim od przepisów obowiązujących na terenie Unii. Amerykanie mają jednak inne zdanie na ten temat. W Kongresie właśnie procedowane są dwa akty prawne, które pozwalają amerykańskim służbom sięgać po treść komunikacji Europejczyków bez nakazu sądowego.

ZŁAMANE OBIETNICE. Lex Uber wraca do łask. Mimo grudniowych zapowiedzi o wycofaniu się z pomysłu na blokowanie programów, numerów telefonów czy aplikacji mobilnych pośredniczących w przewozie osób Ministerstwo Infrastruktury kontynuuje pracę nad projektem w niezmienionej formie. Czy już wkrótce Urząd Komunikacji Elektronicznej zadecyduje, jak będziemy poruszać się po mieście? Trzymamy rękę na pulsie.

RODO NA TACY #2. W styczniu wystartowaliśmy z cyklem publikacji RODO na tacy, w którym na przykładach pokazujemy, co z punktu widzenia użytkownika zmienia rozporządzenie o ochronie danych osobowych. W ostatnim odcinku pochyliliśmy się nad tematem zgody i tego, po czym rozpoznać, czy firma szanuje nasze decyzje.

CZAS NA DETOKS. Podobno dietę najlepiej robić na przedwiośniu, dlatego my również Was na nią namawiamy. Zamiast ograniczać spożywanie kalorii proponujemy jednak, wspólnie z Kamilem Śliwowskim z Otwartych Zasobów, detoks smartfonowy. Oto kilka prostych sposobów na zminimalizowanie uzależniających efektów aplikacji społecznościowych.

ZNA JAK ALGORYTM. Czy przy pomocy algorytmu można o człowieku zgromadzić podobną wiedzę co w gabinecie psychologicznym? Czy algorytm da się oszukać? A może sieci neuronalne wiedzą o nas już więcej niż my sami? O odpowiedź poprosiliśmy dr Patrycję Rudnicką z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

W Parlamencie Europejskim trwają prace nad reformą prawa autorskiego, która może przyczynić się do wprowadzenia cenzury Internetu tylnymi drzwiami. Problemem jest przepis nakładający na platformy internetowe obowiązek monitorowania publikowanych treści pod kątem naruszenia prawa autorskiego. Obawiamy się, że algorytm dokonujący selekcji nie poradzi sobie z parodią czy prawem cytatu i zacznie prewencyjnie blokować treści. Dowiedz się, jak możesz działać, lub dołącz do wydarzenia na Facebooku.

W 2018 r., już po raz trzeci, możecie przekazać swój 1% Fundacji Panoptykon. W tym roku poza newsletterem będziemy Wam o sobie przypominać również innymi kanałami. Miejcie oczy i uszy otwarte!

Redakcja: Maria Wróblewska
Konsultacja: Wojciech Klicki
Korekta: Urszula Dobrzańska

Jeśli nie chcesz dostawać więcej informacji od nas, kliknij tutaj