PanOptyka nr 31
3 czerwca 2014 r.

MAJ POD ZNAKIEM...

Tańcz tak, jakby nikt nie patrzył i pisz swoje maile tak, by tylko Twoi przyjaciele mogli je przeczytać! Fundacja Panoptykon zaprasza na imprezę z okazji 5. urodzin. Dla naszych gości szykujemy ciekawe warsztaty, dyskusje oraz pokaz wyjątkowych animacji. Spotykamy się 14 czerwca o godz. 17:00 w Warszawie.

„Najbardziej obawiam się, że ludzie zobaczą te dokumenty i wzruszą ramionami. Nie chciałbym spaprać sobie życia na próżno” – powiedział Snowden do Greenwalda tuż przed opublikowaniem w The Guardian pierwszego artykułu opartego na materiałach NSA. Było to 5 czerwca 2013 r. Z perspektywy roku można już z całą pewnością powiedzieć, że przesłanie Snowdena przebiło się w debacie publicznej, ale zwłaszcza w Polsce zabrakło jasnych i konkretnych reakcji decydentów. Milczenie władz niepokoi szczególnie w kontekście ostatnich informacji, z których wynika, że polskie władze współpracowały z amerykańska Agencją Bezpieczeństwa Narodowego. Czy polskie władze wykorzystają wizytę prezydenta USA w Polsce, żeby upomnieć się o prawa swoich obywateli? Prawdopodobnie nie. Cała nadzieja w świadomych obywatelach.

W Krakowie, równolegle z wyborami do Parlamentu Europejskiego, odbyło się referendum. Obok odpowiedzi na pytania o organizację zimowych igrzysk olimpijskich, budowę metra i ścieżek rowerowych krakowianie mieli zdecydować, czy są „za stworzeniem w Krakowie systemu monitoringu wizyjnego, którego celem byłaby poprawa bezpieczeństwa w mieście”. Teza, że kamery zwiększają bezpieczeństwo, jest co najmniej kontrowersyjna, zwłaszcza w kontekście opublikowanego w maju raportu Najwyższej Izby Kontroli, który potwierdza, że walka z poważną przestępczością wcale nie należy do najczęstszych sposobów wykorzystania monitoringu. W wielu miastach służy on przede wszystkim ujawnianiu przypadków nieprawidłowego parkowania.

23 maja krakowska Fundacja Stańczyka zorganizowała debatę: „O co chodzi w tym referendum? 4 mini-debaty o igrzyskach, metrze, monitoringu i ścieżkach rowerowych”, w której udział wziął przedstawiciel Fundacji Panoptykon. W swoim wystąpieniu starał się pokazać, że kamery wcale nie muszą wpływać na poziom bezpieczeństwa w mieście. Wyniki referendum: 70% mieszkańców miasta poparła pomysł stworzenia systemu monitoringu wizyjnego. Jak interpretować wynik przy tak zadanym pytaniu?

Kamery pojawiają się także w debacie o polskiej oświacie. Na prośbę Ministerstwa Edukacji Narodowej przedstawiliśmy krótką opinię do rządowego programu na lata 2014-2016 „Bezpieczna i przyjazna szkoła”. Program – w przeciwieństwie do swoich poprzedników – nie zakłada rozwoju kamer monitoringu w szkołach. To oczywiście bardzo dobry krok. Naszym zdaniem powinna za nim pójść również ewaluacja, czy wcześniej instalowane kamery spełniają swoje zadania. Zwróciliśmy też uwagę na konieczność zwiększenia ochrony danych osobowych uczniów, chociażby w kontekście coraz popularniejszych tzw. e-dzienników, które działają w oparciu o komercyjne oferty.

Pełnomocnik Prezydent Warszawy do spraw komunikacji rowerowej prowadzi na Facebooku konsultacje dotyczące lokalizacji stacji wypożyczalni rowerowych Veturilo. Świetnie, że włącza w podejmowanie decyzji obywateli, ale dlaczego tylko tych, którzy korzystają z portalu społecznościowego? Spytaliśmy o to samego pełnomocnika.

Przed nami okres wakacyjny. Nie oznacza to jednak, że Panoptykon zawiesza swoje działania w ramach Cyfrowej Wyprawki. Za nami kolejne dwa warsztaty: 9 maja spotkaliśmy się z nauczycielami i animatorami pracującymi z młodzieżą ze szkół podstawowych i gimnazjalnych, a dwa tygodnie wcześniej, dzięki zaproszeniu Centrum Nauki Kopernik, poprowadziliśmy pierwsze otwarte zajęcia Cyfrowej Wyprawki dla dorosłych.

Nadchodzące miesiące wykorzystamy na przygotowanie nowych materiałów edukacyjnych. Chcecie nam pomóc? Z okazji 5. urodzin Panoptykonu uruchomiliśmy akcję zbierania środków na realizację nowych projektów edukacyjnych. Jeśli uważasz, że nasze działania mają sens, zrób nam prezent i ufunduj kolejne odsłony Cyfrowej Wyprawki.

Zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Google przeciwko hiszpańskiej Agencji Ochrony Danych Osobowych, dotyczącej prawa do zapomnienia. Trybunał doszedł do wniosku, że prawo do zapomnienia nie powinno ustępować przed prawem dostępu do informacji i wolnością słowa. Kontrowersyjna wydaje się jednak decyzja, żeby to Google, jako administrator danych, zajmował się ważeniem tych ważności.

Tzw. „ustawa śmieciowa” nie tylko przeniosła odpowiedzialność za gospodarkę odpadami komunalnymi na gminy, ale też wyposażyła straże gminne w nowe kompetencje. Strażnicy mogą teraz wypytywać sąsiadów, ile osób faktycznie mieszka w danym lokalu i sprawdzać, ile śmieci wyrzucają mieszkańcy. Na tym jednak ich uprawnienia się nie kończą: mogą też zapukać do naszych drzwi, by sprawdzić, czy wypełniliśmy deklarację śmieciową zgodnie z prawdą i czy poprawnie segregujemy śmieci. Jeśli ich nie wpuścimy, mogą wrócić z policją.

Amerykańska Prezydencka Rada Doradców ds. Nauki i Prywatności na prośbę Baracka Obamy przygotowała raport na temat Big Data i prywatności. Autorzy wskazują na wyzwania związane z zachowaniem prywatności w świecie, w którym technologie umożliwiające identyfikację jednostki znacznie wyprzedzają te chroniące prywatność.

Więcej informacji w tekstach Fundacji Panoptykon i na blogu W skrócie >>

Z okazji 65. rocznicy wydania książki „Rok 1984” zapraszamy na spotkanie „Wielki Brat Full HD, czyli kto kogo i dlaczego podgląda w 2014?”. W dyskusji wezmą udział Katarzyna Szymielewicz, Małgorzata Szumańska i Alek Tarkowski. 8 czerwca 2014 r., godz. 19:00, Prasowy, ul. Marszałkowska 10/16, Warszawa.

Do księgarń trafiła książka Glenna Greenwalda „Snowden. Nigdzie się nie ukryjesz”. Greenwald, były współpracownik The Guardian, „jako pierwszy odbiorca rewelacji Snowdena przeżył podobny szok, jaki czekał potem całą zachodnią cywilizację” – recenzuje książkę Wojciech Orliński.

Wesprzyj działania Fundacji Panoptykon, przekazując darowiznę na konto: 43 1440 1101 0000 0000 1044 6058.